Zapalenia błony naczyniowej – najczęściej zadawane pytania

Co to jest błona naczyniowa oka?
Błona naczyniowa gałki ocznej składa się z trzech części: tęczówki (iris), ciała rzęskowego (corpus ciliare) i naczyniówki (choroidea). Tęczówka odgrywa w układzie optycznym oka role przesłony, bowiem zbudowana jest z mięśni wpływających na szerokość źrenicy. Ponadto, zawiera naczynia krwionośne i komórki barwnikowe, których liczba determinuje jej kolor.
Ciało rzęskowe odpowiada za produkcję cieczy wodnistej w oku oraz za mechanizm akomodacji. Naczynówka jest prawdziwą błoną odżywczą oka.

Co to jest zapalenie błony naczyniowej oka?
Jest to choroba oczu, która prowadzić może do wystąpienia ciężkich powikłań i nieodwracalnej utraty widzenia.
Zapalenie błony naczyniowej można podzielić na:
1. zapalenie przedniego odcinka ( zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego)
Objawy zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej to m.in. czerwone oko albo blade, pozornie normalnie wyglądające oko; ból oka, światłowstręt, wąska źrenica, różnica w szreokości źrenic obu oczu, różnobarwność tęczówki obu oczu, pąogorszenie ostrości wzroku;
2. zapalenie części pośredniej błony naczyniowej (zapalenie części płaskiej ciała rzęskowego)
Objawy zapalenia części pośredniej błony naczyniowej to: m.in. pogorszenie widzenia oraz ruchome męty w ciele szklistym widziane jakby pływały przed okiem,
3. zapalenie tylnego odcinka błony naczyniowej (zapalenie naczyniówki).
Obecność objawów zależy od lokalizacji zmiany na dna oka. Jeśli zmiany obejmują tylny biegun oka (plamka żółta / tarcza nerwu wzrokowego),to mogą doprowadzić do pogorszenia widzenia. Jeśli zajęta jest warstwa naczyniówkowo-siatkówkowa na obwodzie dna oka, wówczas widzenie może pozostać prawidłowe.
4. zapalenie wszystkich części błony naczyniowej
Objawia się wystąpieniem szeregu powyższych objawów

Jaka jest przyczyna zapalenia błony naczyniowej?
1. przyczyny zakaźne:
zewnątrzpochodne – przedostanie się czynników zakaźnych do błony naczyniowej (np. bakterii) z zewnątrz wskutek urazu, czy operacji;
wewnątrzpochodne – przedostanie się czynnika zakaźnego do błony naczyniowej oka drogą krwi w przebiegu takich zakażeń jak np. : toksoplamoza, toksokaroza, gruźlica, kiła, borelioza, Bartonella hensalae, opryszczka zwykła, ospa wietrzna, półpasiec, różyczka (zespół Fuchsa), cytomegalia, kandydoza, histoplazmoza i. in.
2. przyczyny niezakaźne:
czynniki zewnątrzpochodne – np. uszkodzenia chemiczne, urazy nieprzenikające;
czynniki wewnątrzpochodne – reakcje immunologiczne w przebiegu następujących chorób układowych, np. młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, sarkoidoza, zespoł kłębuszkowo-śródmiąższowego zapalenia nerek i zapalenia błony naczyniowej (tubulointerstitial nephritis and uveitis, TINU), nieswoiste zapalenie jelit, choroba Kawasaki, zespoły maskujące (np. siatkówczak (Retinoblastoma), białaczka, chłoniak, żółtak młodzieńczy, choroba Coats’a, zwyrodnienie barwnikowe siatkówki, ciało obce wewnątrzgałkowe) lub pod wpływem antygenów miejscowych np. soczewkowych.
3. przyczyny nieznane:
tzw. idiopatyczne zapalenie – stanowią aż 25% zapaleń błony naczyniowej.

Jak rozpoznać zapalenie błony naczyniowej oka?
Zapalenie błony naczyniowej można rozpoznać na podstawie badania okulistycznego, co obejmuje: zebranie wywiadu, badanie ostrości wzroku oraz badanie odcinka przedniego gałki ocznej i dna oka w lampie szczelinowej.

Jak leczyć zapalenie błony naczyniowej?
Rodzaj zastosowanej terapii zależy od przyczyny jaka wywołuje chorobę, i często bywa prowadzone równocześnie przez specjalistów z różnych dziedzin medycyny (tj. okulistę, reumatologa, pediatrę, specjalistę chorób zakaźnych i pasożytniczych, pulmonologa, nefrologa, oraz dermatologa)
Leczenie okulistyczne jest najczęściej zachowawcze. Polega na stosowaniu kropli do oczu, ewentualnie iniekcji podawanych okołogałkowo lub iniekcji albo implantów podawanych do wnętrza gałki ocznej. W sytuacji ciężkiego zapalenia (z obecnością objawów stanowiących zagrożenie utratą widzenia, takich jak: niska ostrość wzroku podczas pierwszego badania okulistycznego, zaćma, obrzęk plamki, hipotonia, jaskra oraz gęste męty zapalne w ciele szklistym) dodatkowo zaleca się leki doustne, działające ogólnie.
Najczęstszą przyczyną niskiej ostrości wzroku stwierdzonej podczas pierwszego rutynowego badania okulistycznego jest zaćma i keratopatia taśmowata. Leczenie tych najczęstszych powikłań ocznych jest wyłącznie operacyjne.
Badanie okulistyczne z oceną oka w lampie szczelinowej pozwala w porę zdiagnozować i rozpocząć leczenie zapalenia błony naczyniowej oraz pierwszych powikłań, aby uniknąć powstania zmian trwale pogarszających ostrość wzroku.

Co to jest młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów?
Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS), jest heterogenną grupą artropatii o nieznanej etiologii rozpoczynającą się przed 16 rokiem życia, gdzie zapalenie jednego lub wielu stawów utrzymuje się co najmniej 6 tygodni. Dominującym pozastawowym objawem jest zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej, które najczęściej występuje w ciągu pierwszych 4 lat trwania choroby stawów. Czynnikami ryzyka predysponującymi do wystąpienia zmian w narządzie wzroku są: płeć żeńska, typ skąpostawowy MIZS, obecność ANA w surowicy krwi, wczesny wiek zachorowania na MIZS (<7 r.ż.)
Z uwagi na często bezobjawowy i podstępny przebieg zapalenia błony naczyniowej oraz ciężkość grożących utratą widzenia powikłań ocznych wskazana jest systematyczna kontrola okulistyczna u pacjentów z tym schorzeniem, a szczególnie u dzieci.